Menedżer szyty na miarę: Zastosowanie różnych stylów kierowania.

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym sukces nie zależy już wyłącznie od znajomości produktów czy usług, ale również od umiejętności efektywnego zarządzania zespołem. Jednym z kluczowych aspektów skutecznego kierowania grupą ludzi jest rozumienie różnych stylów kierowania oraz umiejętność dostosowywania ich do konkretnych sytuacji. Tylko tak możemy stać się skutecznym menedżerem, który niczym krawiec „szyje” sposób zarządzania na miarę konkretnej sytuacji. Dziś przyjrzymy się w szczególności trzem stylom kierowania zespołem wg klasyfikacji Lewina, Lippitta i White'a.

Dlaczego właściwie dobrany styl kierowania zespołem jest tak istotny?

Niezależnie od rozwoju technologii i coraz większej roli, jaką pełni w naszym codziennym życiu, to wciąż ludzie pozostają najcenniejszym zasobem przedsiębiorstwa. By jednak wykorzystać optymalnie potencjał, tkwiący w pracownikach, koniecznie jest właściwe nimi pokierowanie. Dobrze dobrany styl zarządzania zespołem pozytywnie oddziałuje na wydajność oraz na motywację pracowników. Nie istnieje idealny styl kierowania, który zawsze działa — wybór danej strategii zależy od indywidualnych czynników, takich jak specyfika danej branży, wielkość zespołu czy też kultura danej organizacji i charakter pracownika. Kompetentny menedżer potrafi prawidłowo zidentyfikować potrzeby swojego zespołu i zmodyfikować swój sposób postępowania w razie potrzeby.

Chociaż główne cele, niezależnie od wybranego stylu, pozostają niezmienne (właściwa koordynacja zadań, optymalna organizacja pracy oraz zmotywowanie pracowników) to same style kierowania potrafią się znacząco od siebie różnić. Mowa tutaj m.in. o takich kwestiach jak:

● stopień kontrolowania pracowników

● sposób komunikacji z podwładnymi

● więź emocjonalna pomiędzy menedżerem a pracownikami

● poziom samodzielności zespołu

● metoda motywowania do pracy

● czas potrzebny na podjęcie decyzji

Biorąc pod uwagę, jak istotne są te różnice i jak bardzo odbiegają od siebie poszczególne metody, widać jak ważny jest prawidłowy wybór stylu kierowania.

Jakie style kierowania możemy wyróżnić?

Według klasyfikacji Lewina, Lippitta i White’a możemy wyróżnić trzy podstawowe style kierowania: autokratyczny, demokratyczny oraz liberalny (laissez faire).

Autokratyczny styl kierowania

Cała odpowiedzialność spoczywa w tym momencie na liderze, który samodzielnie podejmuje większość decyzji, bez konsultacji ze swoim zespołem. Kierownik zachowuje duży dystans wobec swoich podwładnych, a także kontroluje ich pracę. Dominuje motywowanie negatywne, za pomocą systemu kar. Nie pozostawia swoim pracownikom przestrzeni na dyskusję, w większości wypadków nie informuje ich także, jaki jest nadrzędny cel, do którego dąży przedsiębiorstwo. Często z tym typem zarządzania możemy spotkać się w zakładach produkcyjnych, gdy liczy się szybkość decyzji, a zadania są proste, powtarzalne i nie wymagają kreatywności. Gdy cała władza spoczywa w rękach kierownika, wszystkie kwestie rozstrzygane są od ręki, bez angażowania w to innych pracowników. Jednak nadużywanie autokratycznego stylu kierowania i pozbawianie swoich podwładnych jakiejkolwiek mocy sprawczej może na dłuższą metę do spadku motywacji u pracowników i braku głębszego zaangażowania, co z kolei może prowadzić do dużej rotacji pracowników. Częściej także występuje problem wypalenia zawodowego i brak satysfakcji z wykonywanej pracy.

Styl liberalny/Laissez faire

Na drugim krańcu bieguna znajduje się liberalny styl kierowania, zwany też niekiedy nieingerującym, dostosowany głównie do zarządzania niewielkimi zespołami. Tutaj kierownik pozostawia swoim podwładnym całkowicie wolną rękę. Nie kontroluje swoich pracowników, polegając wyłącznie na ich kompetencjach. Pracownicy zachowują pełną swobodę działania, a rola menedżera ogranicza się do sprawdzenia efektów ich pracy. Taki styl zarządzania sprawdza się w momencie, gdy pracownicy są specjalistami w swojej dziedzinie i są silnie zmotywowani do pracy. Tego rodzaju rozwiązanie pozwala im się w pełni realizować i zwiększa poczucie satysfakcji z wykonanych zdań. W przeciwnym wypadku może jednak prowadzić do niskiej wydajności pracy oraz chaosu organizacyjnego. Całkowity brak informacji zwrotnej może również przeszkodzić w rozwijaniu pełnego potencjału pracownika lub prowadzić do niepotrzebnego powielania tych samych błędów.

Styl demokratyczny

Ostatni z trzech stylów to swoisty kompromis między dwoma poprzednikami. Pracownicy wciąż mają wpływ na podejmowane decyzje, jednak to kierownik zachowuje ostateczną odpowiedzialność. Do zadań lidera należy nakreślenie ogólnych wytycznych i celów, jednak gdy chodzi o sposób realizacji zadań, pracownicy mają w tym monecie pełną swobodę. Komunikacja odbywa się dwukierunkowo — menedżer konsultuje swoje plany z podwładnymi przed podjęciem ostatecznej decyzji. Duży nacisk kładzie się na przyjazną atmosferę pracy oraz życzliwe stosunki między liderem i jego pracownikami. W przeciwieństwie do stylu autokratycznego, pracownicy dużo częściej są motywowani w sposób pozytywny, za pomocą nagród, a nie kar. Jedyny dopuszczalny sposób krytyki to krytyka konstruktywna, a rolą menedżera jest wspieranie swoich pracowników w dalszym rozwoju i zachęcanie ich do zdobywania nowych kompetencji. Ten styl zarządzania sprawdzi się przede wszystkim u pracowników, chcących rozwijać swoje umiejętności i realizować się w kreatywny sposób. Pozwala im zachować niezależność, nie pozostawiając ich zarazem bez wsparcia przełożonego. Demokratyczny styl kierowania wpływa pozytywnie na motywację i wydajność zespołu. Pracownicy czują się silnie związani z organizacją i działają zespołowo. Chociaż przeważnie jest wskazywany jako najbardziej uniwersalny styl kierowania, jego wadę stanowi długi czas, potrzebny na podjęcie decyzji. Nie sprawdzi się również w przypadku niewykwalifikowanych pracowników, bez kreatywnego podejścia do wykonywanych obowiązków.

Podsumowanie

Każdy z wyżej omówionych stylów kierowania ma zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty. Rolą dobrego menedżera jest świadomy i trafny wybór odpowiedniej na dany moment metody i zmiana stylu zarządzania na potrzeby danej sytuacji. Styl demokratyczny wpływa pozytywnie na zaangażowanie zespołu oraz ich dalszy rozwój, jednak w momencie kryzysu czasochłonne podejmowanie decyzji może okazać się dużym błędem. Z kolei nadużywanie stylu autorytarnego zniechęca pracowników do wykazywania jakiejkolwiek inicjatywy i skutkuje spadkiem motywacji. Styl liberalny może okazać się idealny w przypadku małego, wysoko wykwalifikowanego zespołu w branży kreatywnej, jednak w innym wypadku pracownicy poczują się zagubieni. Nie istnieje jeden, idealny styl kierowania, dlatego dobry lider pozostaje elastyczny i dopasowuje się do panujących realiów.